Stijlwijzer Heraut

20 juli 2014

Leeswijzer
In deze Stijlwijzer staan de voor de Heraut juiste termen en schrijfwijzen cursief; onjuiste of ongewenste staan in romein, bijvoorbeeld: heer (niet: koning).

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

• woorden met een speciale status, zoals zelfnoemfunctie, zogenaamdfunctie, zelfgemaakte woorden;
• titel van een artikel binnen een publicatie (zie literatuurverwijzing);
• citaat van één woord of hooguit enkele woorden binnen een zin;
• citaat binnen een citaat tussen dubbele aanhalingstekens.
  

Wij gebruiken dubbele aanhalingstekens (“ en ”) uitsluitend voor een citaat van enige omvang binnen een alinea broodtekst.

aanstaande, jongstleden
De uitdrukkingen ‘aanstaande’ en ‘jongstleden’ (al dan niet afgekort) bij data gebruiken wij niet; zo nodig zetten wij het jaartal erbij.

afbreken
Bij het afbreken van woorden aan het eind van een regel vermijden wij afbrekingen die afbreuk doen aan de leesbaarheid of die anderszins storend aandoen: tegen-over (niet: tegeno-ver). Samengestelde woorden breken wij zo mogelijk af tussen de samenstellende delen: informatie-doublet, tegenspel-conventie. Wij vermijden het afbreken van een woord onderaan een rechterpagina.

afkorting
Wij schrijven als regel alleen afkortingen die als afkorting worden uitgesproken: NBB (je zegt ‘enbeebee’), maar: met ingang van (niet: m.i.v.; je zegt niet ‘emmivee’). Punten in afkortingen gebruiken wij alleen als deze verplicht zijn volgens de officiële spelling of als ze de leesbaarheid ten goede komen. Symbolen voor eenheden, zoals cm voor centimeter, of voor valuta's, zoals € voor euro, tellen niet als afkortingen. Zie ook bieding, kaart en windrichting.

auteur
De auteur van een artikel vermelden we onderaan het artikel, rechts uitgelijnd en cursief, overigens in hetzelfde lettertype als de broodtekst. Zie ook naam.

beletselteken
Wij schrijven het beletselteken als drie punten (of een speciaal teken daarvoor), van het laatste woord gescheiden door een (harde) spatie: Had ik maar ... Wij gebruiken het beletselteken spaarzaam.

bieding
Zowel in broodtekst als in diagrammen schrijven we een bod als de hoogte in de vorm van een cijfer gevolgd door de speelsoort in de vorm van een symbool, zonder spatie ertussen: 1 tot en met 7SA. De biedingen pas, doublet en redoublet schrijven we in onderkast en voluit, tenzij daarvoor in een diagram de ruimte ontbreekt.

biedverloop
Een biedverloop vermelden wij zo mogelijk in diagramvorm met de windrichtingen van links naar rechts in de volgorde west, noord, oost, zuid. Als de gever niet west is, bevat de eerste regel kastlijntjes voor de windrichtingen links van de gever. Betekenissen van biedingen, voor zover relevant voor de lezer, vermelden we als genummerde noten onderaan het biedverloop. Alerts vermelden we alleen als ze relevant zijn in het verhaal, bijvoorbeeld wegens arbitrage erover. Het einde van de bieding kunnen wij vermelden als allen passen in plaats van driemaal pas, met name als dit een regel scheelt. Voorbeeld:

West	Noord	Oost	Zuid
–	–	pas	11
1	doublet2	2	33
pas	3SA	allen passen
1vanaf doubleton  2negatief  3inviterend (sterker dan via 2SA)

Een kort biedverloop kunnen we ook binnen broodtekst beknopt weergeven met biedingen van de eventueel tussenbiedende partij tussen haakjes:
1-3SA of 1-(1)-3SA; dat wil in beide gevallen zeggen: de partner van de 1-bieder besluit de bieding met 3SA.

bijschrift
Een eventueel – niet verplicht – bijschrift bij een figuur, schema of tabel staat in een lettertype van minstens een punt kleiner dan de broodtekst. Nummering van figuren, schema's of tabellen gebruiken we alleen als we ernaar verwijzen in de tekst.

Bridge
De naam van het blad van de NBB schrijven wij als: Bridge, met één hoofdletter en altijd cursief. Aanduidingen als ‘het bondsblad’ vermijden wij.

bridgetermen
Enkele conventies en andere bridgetermen met een misschien lastige spelling of hoofdlettergebruik:
alerteren, biddingbox (~es), Biedermeijer, butler, cross-imp, crossruff, eenkleurenspel, Gazzilli, Ghestem, good-bad, Ingberman, Lavinthal, Lebensohl, Lightner, Meckwell, Michaels, multi, multicolored, multi-Landy, namyats, Niemeijer, raptor, Rozenkranz, Truscott, Woolsey, Yarborough

broodtekst
De uitdrukking ‘broodtekst’ staat voor gewone tekst zonder enig bijzonder kenmerk. Zie ook regelval.

Niet als broodtekst tellen tekstelementen als: auteur van artikel; biedverloop in diagramvorm; bijschrift; alineagroot citaat; colofon; koppen; tekst in figuur, schema of tabel; voetnoot of eindnoot; voettekst. Zulke elementen staan als regel in een lettertype van minstens een punt kleiner dan de broodtekst, tenzij in deze Stijlwijzer anders vermeld.

citaat
We schrijven citaten als volgt:

• Een citaat van één woord of hooguit enkele woorden binnen een zin zetten we tussen enkele aanhalingstekens: West had oost een ‘kanjer’ genoemd.
• Een citaat van enige omvang binnen een alinea zetten we tussen dubbele aanhalingstekens: West had gezegd: “Voor mij ben je een kanjer!”
• Een citaat dat een aparte alinea vormt, zetten we zonder aanhalingstekens, in kleiner lettertype, tweezijdig ingesprongen, voorafgegaan en gevolgd door een witregel.
• In een interview behandelen we vragen van de interviewer en antwoorden van de geïnterviewde niet als citaten.

• titels van publicaties (inclusief de Heraut);
• buitenlandse woorden en uitdrukkingen (de bridgers kwamen en masse bijeen);
• het woord ‘redactie’ als auteur van expliciete redactionele aanvullingen in teksten van derden (ja – redactie);
• woorden met nadruk, dit echter spaarzaam.

datum
Wij schrijven een datum zo mogelijk voluit in de vorm: 9 oktober 2011 (niet: 9-10-11). Bij data in het lopende jaar kunnen wij het jaartal weglaten. Wij vermijden het woord ‘data’ in de zin van gegevens, behalve in vaste uitdrukkingen zoals datacommunicatie.

dummy
De hand die bij het spelen open op tafel ligt, noemen wij de dummy (niet: blinde).

genitief
Wij schrijven de genitief bij eigennamen met een apostrof als anders verwarring dreigt: Han's artikel (niet: ‘Hans artikel’, wat verwarring kan geven met ‘Hans' artikel’); echter: iemands artikel. In plaats van de genitief kunnen wij ook de constructie Han zijn artikel gebruiken.

haakjes, vierkante
Wij gebruiken vierkante haakjes [ en ] om toevoegingen, wijzigingen en weglatingen in overigens letterlijk geciteerde tekst aan te geven.

hand
Een hand kaarten vermelden wij zo mogelijk met de kleuren van boven naar beneden en de kaarten van links naar rechts zonder spaties ertussen. Een renonce geven wij aan met een kastlijntje:

	KQ1092
	AJ874
	–
	K103

Heraut
Wij schrijven Heraut, met één hoofdletter, in broodtekst altijd cursief en als regel met lidwoord: de Heraut (zie echter voettekst). Aanduidingen als ‘ons blad’ gebruiken wij spaarzaam.

imp
Wij schrijven de afkorting voor internationale matchpunten als: imp, in onderkast zonder punten. Zo ook: cross-imp. Meervoud: imps, zonder apostrof.

IMP
De naam van het bridgeblad IMP schrijven wij met drie hoofdletters zonder punten en altijd cursief.

interview
Bij een interview in vraag- en antwoordvorm zetten we de vragen van de interviewer vet, de antwoorden van de geïnterviewde elk als één alinea broodtekst. Noch de vragen, noch de antwoorden behandelen we als citaten; we zetten ze dus niet tussen aanhalingstekens:

Hoe voel je je als kersverse Clubmeester?
Ik probeer bescheiden te blijven; dat valt natuurlijk niet mee.

kaart
De namen van de kaarten schrijven wij: aas, heer (niet: koning), vrouw, boer, tien tot en met twee. Wij schrijven het aas (niet: de aas). Als verkorte aanduidingen van de kaarten gebruiken wij de internationale, zoals op de speelkaarten van de NBB: A, K, Q, J, 10 (niet: H, V, B, T), 9 tot en met 2. De aanduiding x voor een willekeurige lage kaart vermijden wij als de hoogte van de kaart redelijkerwijs bekend moet zijn.

In broodtekst vermelden wij kaarten met kleursymbool en verkorte aanduiding, gescheiden door een (harde) spatie, als we zowel kleur als hoogte vermelden, maar voluit in woorden als we alleen kleur of alleen hoogte noemen: west kwam uit met  A, maar: west kwam harten uit voor het aas van oost.

kastlijntje
Wij gebruiken een half kastlijntje oftewel ‘n-dash’ (–) in plaats van een divisie oftewel ‘gewoon’ streepje (-) met name in de volgende functies:

• als ontbrekingsteken, zoals om een renonce aan te geven in een hand, of vóór de gever in een biedverloopdiagram;
• als gedachtestreepje of aandachtstreepjes: Hij bood – en dat was niet de eerste keer – meer dan zijn hand waard was.
• in de betekenis ‘tot en met’: 15–17 punten;
• in de betekenis ‘tegen’, met name in uitslagen: We wonnen met 17–3.
• als minteken: Downgaan bleek goed voor –10 in de butler.

kopij
Richtlijnen voor aanlevering van kopij door auteurs:

• Kopij graag in voor de redactie leesbare en kopieerbare digitale vorm, bijvoorbeeld Microsoft Word (2010 of ouder) of ‘platte’ tekst.
• Graag kloppende spelverdelingen inclusief lage kaarten, gever en kwetsbaarheid (de precieze vorm is niet zo belangrijk). Van steeds meer wedstrijden zijn spelverdelingen online te raadplegen: voor bondswedstrijden, districtswedstrijden, VIVA; in dat geval volstaat eenduidige verwijzing in de vorm van wedstrijd, zitting en spelnummer.
• Eventuele metatekst graag duidelijk als zodanig aangeven, liefst volgens onze conventie daarvoor.

literatuurverwijzing
Literatuurverwijzingen zetten we in de volgende vorm, naargelang het een zelfstandige publicatie betreft dan wel een artikel binnen een publicatie (zie ook cursief, aanhalingstekens):

• Auken, Sabine, I Love This Game, Master Point Press, 2006 (ISBN 978-1897106-06-8).
• Neut, Jaap van der, ‘Dutch Doubleton’, in IMP, mei 1991, pagina 16–18.

metatekst
Metatekst is tekst over kopijtekst in conceptversies, bedoeld om in de definitieve versie te worden vervangen of verwijderd. We schrijven metatekst voorafgegaan door twee apenstaarttekens en geel gearceerd: @@klopt dit?, zie pagina @@. De bedoeling van deze conventie is dat het opvalt bij proeflezen en dat we er gemakkelijk digitaal op kunnen zoeken.

naam
Namen van personen, in het bijzonder van bridgers, schrijven wij als hun gangbare roepnaam plus achternaam: Rosalind Hengeveld. Namen van getrouwden schrijven we met één achternaam, hetzij de geboortenaam, hetzij die van de echtpartner, naargelang hun eigen keuze of gewoonte: Roefi Vilier (niet: Vilier-Nurmohamed). Indien de aangeduide uitdrukkelijk anders wenst, kunnen wij hiervan afwijken.

nadruk
Voor nadruk op woorden of zinsdelen binnen broodtekst gebruiken wij uitsluitend cursieve tekst ‒ en dan nog spaarzaam; geen vette of onderstreepte tekst, geen tekst geheel in hoofdletters, en al helemaal geen combinatie van deze effecten.

NBB
Wij duiden de Nederlandse Bridge Bond aan als: de NBB (niet: de Bridgebond).

onder anderen, onder meer
Wij schrijven onder anderen (met n) als het slaat op personen, onder meer (liever niet: onder andere) als het slaat op zaken.

onderstreping
Dit weergavekenmerk gebruiken wij alleen om in een hand of deel daarvan een gespeelde of te spelen kaart aan te geven: OW spelen zero leads: J109+ maar KJ10+. Het enige kenmerk dat wij spaarzaam gebruiken om in broodtekst woorden te benadrukken, is cursivering. Ook webadressen onderstrepen wij niet: www.bridge.nl.

paar
Wij vermelden een paar samenspelende bridgers in de vorm van hun namen in alfabetische volgorde van achternaam, of bij gelijke achternaam in alfabetische volgorde van voornaam, gescheiden door een ampersand (niet door een streepje): Pauline Hoefer & Ineke Toet.

plaatsnaam
Wij schrijven plaatsnamen zoals vermeld op wegbewijzeringsborden: Den Haag (niet: 's-Gravenhage). Zo ook district Den Haag e.o. (zoals het officieel heet).

rechtzetting en straf
Een herstel door de wedstrijdleider na een onregelmatigheid, zoals een verzaking, heet rechtzetting. Een straf is een disciplinaire of procedurele toevoeging, bijvoorbeeld wegens te laat komen.

regelval
In de Heraut wordt broodtekst links uitgelijnd met vrije regelval (oftewel ‘rechts rafelig’).

schudden
Het bewust dooreenmengen van een spel kaarten noemen we schudden (niet: wassen).

slem
Een contract op zes- of zevenhoogte heet slem (niet: slam).

spelling
Wij volgen de officiële spelling van de Nederlandse taal volgens Het Witte Boekje van het Genootschap Onze Taal: reïntegratie (niet: re-integratie); zie echter genitief. Waar Het Witte Boekje voor hetzelfde woord meer dan één spelling vermeldt als gelijkwaardige alternatieven, volgen wij de spelling volgens Het Groene Boekje: cadeau (niet: kado). Zie ook bridgetermen.

telefoonnummer
Een Nederlands telefoonnummer schrijven wij in de vorm 070 331 07 09, dus zonder streepje en altijd met netnummer.

tijd
In spelbeschrijvingen stellen wij bied- en spelverloop in de tegenwoordige tijd, ook als het spel in het verleden is gespeeld: West komt uit met  K en de leider neemt het aas (niet: kwam, nam).

Voor het overige stellen wij uitdrukkingen van tijd in relatie tot het moment van publicatie van de Heraut (niet in relatie tot het moment van schrijven). Bijvoorbeeld: als het blad verschijnt in september, dan is ‘vorige maand’ de maand augustus (ook als de passage werd geschreven in juli).

tot
Aansluitend bij het gangbare spraakgebruik in bridge gebruiken wij tot in de betekenis ‘tot en met’ in aanduidingen van kracht of biedniveau: tot tien punten (kan heel wel tien punten zijn), negatief doublet tot 4 (op 4 nog negatief).

uitroepteken
Een uitroepteken komt direct achter het laatste woord van de zin, zonder spatie ertussen. Twee of meer uitroeptekens achter elkaar zetten wij niet. Wij gebruiken het uitroepteken spaarzaam.

verdeling
Wij schrijven 5332-verdeling of kortweg 5332 als we bedoelen een (willekeurige) vijfkaart, twee driekaarten en een doubleton.

vet
Dit weergavekenmerk gebruiken wij alleen in koppen en voor vragen in interviews. Het enige kenmerk dat wij spaarzaam gebruiken om in broodtekst woorden te benadrukken, is cursivering.

VIVA
De naam van de vereniging, statutair geheten “Haagse Bridgevereniging V.I.V.A. (Voor Ieder Vol Afwisseling)”, schrijven wij als: VIVA, dus met vier hoofdletters zonder punten (als regel niet cursief).

voettekst
De vaste voettekst onderaan elke pagina (buiten de kaft) is van de broodtekst gescheiden door een horizontale regel (lijn), staat in een lettertype van minstens een punt kleiner dan de broodtekst en bevat de volgende elementen:

• de publicatietitel ‘Heraut’ (hier niet cursief);
• het paginanummer;
• de verschijningsmaand van het nummer:

Heraut	17	november 2011

De Heraut kent geen vaste koptekst.

vraagteken
Een vraagteken komt direct achter het laatste woord van de zin, zonder spatie ertussen. Twee of meer vraagtekens achter elkaar vermijden wij.

wachttafel en zittafel
Als een paar een ronde niet speelt wegens bijvoorbeeld een oneven aantal paren, dan heet dat een wachttafel. Een zittafel wil zeggen dat een paar alle ronden van een zitting aan dezelfde tafel speelt.

windrichting
De vier windrichtingen schrijven wij in broodtekst zonder hoofdletter: west, noord, oost, zuid; in kopjes zoals in een diagram van een biedverloop schrijven wij ze met hoofdletter: West, Noord, Oost, Zuid. De twee windrichtingen voor de samenspelende paren schrijven wij als NZ en OW, ook in broodtekst.